TAŞLIGEÇİT ARKEOLOJİK PARKI 

    İlçemize bağlı Yesemek Mahallesi’nin 1 km batısında yer alan taşlıgeçit Höyüğünün yüksekliği 9 m eni ise 80 m civarındadır. M.Ö. 2000- 1600 yıllarını kapsayan Orta Tunç Dönemine ait bir yerleşim yeri  olan Taşlıgeçit Höyüğünün şehir devletlerine ev sahipliği yaparak  önemli bir ticaret merkezi olduğu yapılan çalışmalar sonucunda tespit edilmiştir. Türk ve İtalyan öğrencilerle çok sayıda işçinin çalıştığı kazıda ;Bir kule kalıntısı ,kent surları ,elit ve sıradan ailelere ait ev kalıntıları, mühürle ve depolar gün ışığına çıkarılmıştır. Yüzey de çok sayıda Tunç çağına ait seramik parçaları görülmüştür. Arkeolojik  çalışmaların bitmesinin ardından Taşlıgeçit Höyük, Tilmen Höyük gibi Arkeolojik Park haline getirilerek 12.10.2010'da Türk Turizminin hizmetine sunulmuştur.

SAHADAKİ ARAŞTIRMANIN TARİHÇESİ   

  Taşlı Geçit Höyük ilk olarak 1950'lerin sonlarına doğru Prof. Dr.  Refik Duru tarafından incelenmiş (o dönemde Prof. Dr. Alkım'ın  asistanı) ve 1980'lerde tekrar İlhan Temizsoy (o dönemde  Gaziantep Müzesi Müdürü) tarafından ziyaret edilmişti. 2004 yılında İtalyan-Türk ortak ekibi sahayla ilk teması yaptı ve bundan  sonra, buranın gittikçe daha çok harap olan durumunun araştırma ve koruma gerektirdiği kararı alınıncaya kadar, buraya düzenli  ziyaretler gerçekleştirdi.Böylece,2009 ve 2010 yıllarında ,Kasım  ayında başlayan yeniden dolma sürecinden önce gölün çekildiği Ağustos-Ekim aylarında -Gaziantep Müzesinin (ve müdürü Ahmet Denizhanoğulları'nın)  yönetiminde, İtalya Bologna Üniversitesi  Öğretim  Üyelerinden Nicolo Marchetti'nin bilimsel sorumluluğunda -iki dönemlik kazılar yapıldı. Aynı zamanda, Tilmen Höyük parkı deneyiminin üzerine geliştirilen büyük ölçekte bir koruma ve saha düzenleme planı uygulamaya kondu.2 aylık bir bilimsel çalışmanın ardından ortaya çıkan taşınabilir eserler Gaziantep Müzesine götürülmüştür.

 YERLEŞMENİN TARİHÇESİ 

  Yerleşme M.Ö. 3000 civarında (İlk Tunç Çağı'nın başlangıcı, yaklaşık M.Ö. 3000-2000) kurulmuş ve aniden terk edilerek iki yüzyıl için boş kaldığı M.Ö. 1800 civarına kadar savunma sistemsiz büyük bir kent olarak gelişmesini sürdürmüştür .İlk Eski Hitit Kralı I. Hattuşili  tarafından

 Orta Tunç Çağı sonunda yıkılan ve M.Ö. 1600'e kadar güçlü bir başkent durumunda olan Tilmen Höyük ‘ün yeni rolüyle  bağlantılı olarak açıklanmıştır. Bu olaydan sonra Taşlı Geçit yeniden iskan edilerek, masif  savunma sistemleri, kaleleri üst düzey konutları ve geniş evleriyle yeniden önem kazanan bölgesel bir merkez haline gelmiştir .Bu evre (Son Tunç, yaklaşık M.Ö. 1600-1400) bir depremle son bulmuştu: zengin malzeme içeren yıkılmış katmanlar akropolün her yerinde ortaya çıkarıldı. Takip  eden dönem (Son Tunç II, yaklaşık M.Ö. 1400-1200) büyük küplerle dolu  kamu depolarıyla, iyi planlanmış bir yerleşmeye  şahit olur ve terk edilerek son bulur. Yerleşme yeri M.S. 16.yüzyılda bazı göçebe Türkmenlerin sürüleri için burada ağıllar kurduğu zaman kısaca kesintiye uğraya uzun bir terk edilme döneminden önce, tepe kısmında küçük bir köyün kurulduğu Helenistik döneme kadar boş kalır.